مقدمه

امروزه در اكثر نقاط دنيابخش اعظم غذاي انسان را دام ها بر اورده مي كنند حال اينكه انسان امروز با تيز بيني و هوشياري نه تنها براي رفع گرسنگي بلكه براي رساندن مواد غذايي""Nutrient(پروتيين ها،چربي ها ،كربوهيدرات ها ،ويتامين ها و...) به بدن جهت ميزان قابل مصرف سلول هاي آن وبر طبق هرم غذايي مربوطه به غذا نگاه كرده و به دنبال بهره وري بيشتر از آن مي باشد.

در اين اثنا اهميت دام سالم نيزاز ديد انسان ها خارج نمانده و سلامتي دام را سلامتي خود پنداشته و هرگونه مخاطراتي را براي آنها مخاطره اي براي خويش مي داند لذا خود را بر آن داشته كه با استفاده از روش هاي نوين پزشكي و دامپزشكي سعي در شناخت و كنترل بيماري هاي دام ها نموده و در اين راستا استفاده ازآنتي بيوتيك ها را نيز همچون ديگر داروها به خدمت گرفته است.

علاوه بر بحث درمان در حيوانات اهلي امروزه مطلب ديگري كه حايز اهميت است استفاده از هورمون ها و مكمل هاي غذايي براي مصرف دام ها به طرق مختلف و براي تسريع در امر رشد و ورود سريع ترشان به بازار عرضه و بالا بردن سطح مواد مغذي در غذاي حاصله از آنها براي انسان مي باشد.

اين در حالي است كه نگراني هايي نيز در عصر حاضر در مورد محصولات حاصله از اين دام ها كه عمدتا به طريق صنعتي پرورش داده ميشوند را در بين مصرف كنندگان بوجود آورده و جامعه پزشكي و دامپزشكي را بر آن داشته تا تحقيقات وسيع الطيفي را حول محور باقي مانده داروها در مواد غذايي انجام دهند و در اين اثر بطور اختصاصي تر به بررسي باقي مانده آنتي بيوتيك ها در مواد غذايي مي پردازم.

● تاريخچه استفاده از آنتي بيوتيك ها:

در دهه 1940 دانشمندان دريافتند كه افزودن آنتي بيوتيك ها و تركيبات آنابوليك به غذاي دام و طيور از طريق افزايش ميزان پروتيين سازي موجب بهبود افزايش وزن در آنها مي شود. درحال حاضر استفاده از هورمون در پرورش طيور گوشتي در بسياري از كشورهاي دنيا ممنوع است. به نظر مي رسد ارايه آموزش هاي لازم در زمينه بهداشت مواد غذايي و روشنگري افكارعمومي در خصوص اينكه پيشرفت هاي حاصل در اصلاح نژاد، تغذيه، و كنترل بيماري ها در جوجه هاي گوشتي موجب افزايش سرعت رشد و كاهش دوره پرورش است.

● آنتي بيوتيك ها جه هستند؟

آنتي بيوتيكها مواد شيميايي هستند كه از ميكروارگانيسمهايي مانند قارچهاي ميكروسكوپي و باكتريها گرفته مي شوند و از ادامه زندگي سلولهاي يوكاريوتها يا پروكاريوتها جلوگيري نموده و يا مانع تكثير آنها مي شوند. اجزاي سازنده آنتي بيوتيكها بسته به كاري كه انجام مي دهند متفاوت است. بيشتر آنتي بيوتيكها بر روي هر دو نوع سلول پروكاريوتها و يوكاريوتها اثر مي كنند و به همين دليل نمي توان همه آنها را از نظر درماني براي انسان مورد استفاده قرار داد.

آنتي بيوتيكها روي واكنشهاي بنيادي يك سلول اثر مي كنند. بعضي از آنها خاصيت ضد سرطاني دارند زيرا اثر آنها بيشتر روي سلولهايي است كه در حال تقسيم سريع هستند و به همين دليل باكتريها و سلولهاي مغز استخوان كه سازنده گويچه هاي سفيد خون و گويچه هاي قرمز خون مي باشند و همچنين سلولهاي سرطاني در مقابل آنتي بيوتيكها حساسيت بيشتري دارند

● معياراستفاده آنتي بيوتيك ها از يكديگر

جهت درمان لازم است كه حساسيت باكتريها نسبت به آنتي بيوتيكها تعيين گردد. از ساده ترين روشها رقت لوله اي تعيينMIC وروشهاي نفوذ درآگار ميباشد

درروش نفوذدرآگار ديسكهاي حاوي مقدارمشخص واستانداردآنتي بيوتيك رابروي آگار مغذي كه باكتري موردنظر روي آن كشت شده قرار مي دهند. اين عمل باعث نفوذ آنتي بيوتيك درآگار مي شود.

جهت انجام آنتي بيوگرام معمولا از محيطهاي كشت مولر هينتون و آگار خونداروآگار شكلاتي استفاده مي گردد. هر چه باكتري نسبت به آنتي بيوتيك حساستر باشدوغلظتهاي كمتر آنتي بيوتيك قابليت ممانعت از رشد باكتري راداشته باشد قطر هاله عدم رشدبيشتر مي شود نتايج اين روش به صورت حساس نيمه حساس ومقاوم گزارش مي شود