مكيدن انگشت واكنشي طبيعي نسبت به استرس و اضطراب در كودك است و به او آرامش ميدهد و كودك با اين كار خودش را آرام مي‌كند. گاهي هم كودك اين كار را انجام ميدهد تا استقلالش را نشان دهد. نوزادان عموماً زماني كه شير مي‌خورند و شيشه شير، پستانك يا سينه مادر خود را به دهان مي‌گيرند، چرت مي‌زنند، اما با بزرگ‌تر شدن، مكيدن انگشت را هم به عنوان راهي براي به آرامش رسيدن و كاستن اضطراب انجام مي‌دهند.
اين عادت معمولا بعد از 6 ماهگي از بين مي‌رود، ولي برخي كودكان مكيدن انگشت را تا 4 يا 5 سالگي هم ادامه مي‌دهند اما اگر بعد از اين سن، كودك شما هنوز مكيدن انگشت را تكرار مي‌كند، بايد به دنبال راه چاره باشيد چرا كه اين عمل او را در معرض مشكلات دهان و دندان و مشكلات تكلمي قرار ميدهد. كودكان معمولاً زماني كه احساس گرسنگي، ترس، ناآرامي، خواب آلودگي، آرامش و خستگي مي‌كنند، براي آرام كردن خود شروع به مكيدن انگشت مي‌كنند. اين كار به خاطر تماس پوست انگشت با پوست مخاط دهان براي كودك لذتبخش است، اما همين حالت باعث ايجاد فشار شديد و منفي در فضاي دهان مي‌شود كه روي رشد نواحي صورت و تنگ شدن قوس داخل دهان اثر منفي مي‌گذارد. چون ماهيچه‌هاي گونه به خاطر فعاليت بيش از حد، زياد حركت مي‌كنند، اين اثرات ممكن است تا آخر عمر با فرد باقي بماند. البته هر كودكي كه انگشتان خود را مي‌مكد دچار اين عوارض نمي‌شود بلكه 3 عامل استمرار، شدت و تكرار اين عادت باعث ايجاد عوارض متفاوت مي‌شوند. هر چه اين 3 عامل شديدتر باشد، آسيب وارده به دهان و دندان كودك بيشتر مي‌شود. به فكر دندان‌هاي كودكتان باشيد
مكيدن انگشت شايد در ظاهر كاري طبيعي به نظر برسد، ولي هر چه كودك بيشتر درگير اين عادت شود، بيشتر دچار مشكل مي‌شود. اگر انجام اين عادت در مدت طولاني صورت گيرد مشكلات دنداني براي كودك ايجاد مي‌كند. مكيدن قوي و شبانه‌روزي انگشتان، دندان‌هاي جلويي را از جاي خود حركت داده و حتي باعث بر هم خوردن شكل استخوان فك‌شده و دندان‌ها را به سمت بيرون فشار داده و گاهي باعث تغيير شكل سقف دهان مي‌شود. دندان‌هاي جلويي فك بالا به بيرون متمايل شده و دندان‌هاي جلوي فك پايين به سمت داخل كشيده مي‌شوند و اغلب بين دندان‌هاي پيشين فاصله مي‌افتد. همچنين مكيدن انگشت شكل آرواره بالايي را در قسمت جلو تغيير ميدهد و آن را به سمت بيرون فشار داده و تغييراتي در لب بالايي ايجاد مي‌كند. دندان‌هاي آسياب نيز ممكن است به دليل فاصله‌هاي غيرعادي كه در دندان‌ها ايجاد مي‌شود، جابه‌جا شده و روي شكل دهان تاثير بگذارد. در موارد شديد، پزشك ناچار مي‌شود دندان‌هاي آسياب را از دهان خارج كند.
دليل اين همه تغييرات ايجاد شده بر اثر مكيدن انگشت اين است كه استخوان‌هاي آرواره (فك) كودكان زير 8 سال بسيار نرم و قابل انعطاف است. فك بالا و پايين كودكان خون زياد و مواد معدني و نيز كلسيم پاييني دارد. با مكيدن طولاني‌مدت انگشت‌ها، به راحتي استخوان اطراف دندان‌هاي جلوي بالا و پايين تغيير شكل داده و زماني كه دندان‌ها روي هم قرار مي‌گيرند، حفره‌اي در ناحيه ايجاد مي‌شود. از طرف ديگر مكيدن انگشت باعث كج شدن دندان‌ها و نامنظم قرار گرفتن آنها مي‌شود كه با بزرگ شدن كودك، از لحاظ رواني روي او تاثير زيادي مي‌گذارد. همچنين تميز نگه داشتن دندان‌ها دشوار شده و معمولا دچار پوسيدگي مي‌شوند. تمام اين تغييرات روي جويدن كودك هم تاثير مي‌گذارد و در نهايت لبخندي نازيبا برايش به همراه مي‌آورد.
از مشكلات ديگري كه مكيدن انگشت مي‌تواند ايجاد كند، مشكل در گفتار و تكلم كودك است. به طوري كه تغييرات ايجاد شده در فك و دندان‌ها گفتار فرد را تغيير داده و باعث فشرده شدن زبان در هنگام حرف زدن، نوك زباني حرف زدن يا دشواري در تلفظ برخي حروف مي‌شود. البته تمام اين مشكلات زماني رخ ميدهد كه كودك پس از 5 سالگي همچنان به مكيدن انگشت خود ادامه ميدهد.مكيدن انگشت، بزرگ و كوچك نمي‌شناسد
هر وقت حرف از مكيدن انگشت به ميان مي‌آيد، همه ما ناخودآگاه به فكر بچه‌ها مي‌افتيم غافل از اين كه مكيدن انگشت عادتي شايع در بين افراد بالغ هم به شمار مي‌رود. يك فرد بزرگسال ممكن است به دلايلي چون اضطراب يا حتي كسب آرامش دست به اين كار بزند. براي از بين بردن چنين عادتي در بزرگسالان از روش‌هاي جايگزيني، دارويي و رفتار درماني استفاده مي‌شود. در روش جايگزيني بايد روشي را جايگزين عادت ايجاد شده مكيدن انگشت كرد. در اين روش بهتر است زماني كه مجبور به مكيدن انگشت مي‌شويد، خود را به كار ديگري چون آدامس جويدن يا خوردن آب نبات مشغول كنيد.
در برخي موارد، شما به عنوان فردي بالغ ممكن است بر اثر اضطراب در زندگي به اين عادت رو كنيد كه پزشكان معمولا در اين موارد از داروهاي ضداضطراب و استرس استفاده مي‌كنند. از راهكارهاي ديگر در اين عادت، درمان رفتاري شناختي در اين افراد است كه نوعي روان درماني براي تغيير افكار و رفتارهاي اين گونه افراد به شمار مي‌رود. اين روش درماني معمولا در افرادي به كار مي‌رود كه به خودي خود موفق به ترك اين عادت نمي‌شوند.
عادت كودكتان را به موقع ترك دهيد
چنانچه كودك پيش از وارد آمدن آسيب به دندان‌هاي جلويي مكيدن انگشت را ترك كند، تمام اثرات مخرب ناشي از اين عادت طي حدود 6 ماه از بين خواهد رفت، ولي اگر اين عادت‌ها همچنان ادامه يابد، تغييرات پديد آمده دائمي شده و تا آخر عمر با كودكتان همراه خواهد بود.
هرگز كودكتان را به خاطر اين كار سرزنش نكنيد بلكه با مشاهده تداوم اين عادت حتما با پزشك براي حل اين مشكل مشورت كنيد و به دنبال راه چاره‌اي براي اين مساله باشيد. البته تا سن 4 يا 5 سالگي صبر كنيد شايد رفته رفته اين عادت از بين برود.
در گام اول به كودكتان بيشتر توجه كنيد و مواردي را كه باعث اضطراب در او شده و او را وادار به مكيدن انگشت مي‌كند، شناسايي كرده و كمكش كنيد تا راه بهتري را براي كنار آمدن با تنش ايجاد شده، پيدا كند. در صورتي كه كودكتان در اين مرحله موفق شد، او را تشويق كرده و حتي جايزه‌اي برايش تهيه كنيد. زماني كه انگشتش را به دهان مي‌برد، سعي كنيد حواسش را پرت كنيد و بهتر است او را به كاري مشغول كنيد كه هر دو دستش مشغول باشد. اين كار مجال مكيدن انگشت را از او خواهد گرفت. هميشه با جملات مثبت او را تشويق كنيد كه از كارش دست بردارد مثلا مي‌توانيد به او يادآوري كنيد كه بچه بزرگي شده‌اي و بچه‌اي به سن تو انگشتانش را نمي‌مكد ولي يادتان نرود كه او را سرزنش نكنيد. مي‌توانيد مشكلات ناشي از مكيدن انگشت را به زبان ساده و كودكانه برايش توضيح دهيد تا قانع شود كه كار درستي انجام نمي‌دهد. به انگشت‌هاي كودكتان براي يادآوري نوارهاي چسبي رنگي ببنديد تا يادش بيفتد انگشتانش را نخورد. اگر كودكتان شب‌ها عادت به مكيدن انگشتانش دارد، زماني كه خواب است، دستكش دستش كنيد ولي براي اولين قدم هرگز سراغ اين راهكار نرويد، چون اين كار بيشتر كودك را عصبي مي‌كند. چنانچه كودكتان به تازگي و به طور اتفاقي شروع به مكيدن انگشتانش كرده، به دنبال استرسي پنهان در زندگي‌اش بگرديد كه ممكن است منجر به بروز چنين عادتي در او شده باشد. از بين بردن اين استرس مي‌تواند مشكل كودك را حل كند. يكي از راه‌حل‌هايي كه به مرور تاثير به سزايي روي از بين رفتن اين عادت دارد، ماليدن ماده‌اي بدمزه و غيرسمي مانند سركه يا چيزي تلخ به انگشتان دست اوست. اگر سن كودكتان بالاتر است به او توضيح دهيد كه اين كار فقط به دليل يادآوري است تا به او گوشزد كند كه انگشتش را نخورد. سعي كنيد دفعات مكيدن انگشت را محدود كنيد و مثلا بگوييد اين كار فقط براي زمان خوابيدن است. هرگز به كودكتان دستور ندهيد بلكه به جاي انتقاد كردن از او، در زمان موفقيت تشويق‌اش كنيد. در اين كار صبور باشيد چرا كه كنار گذاشتن اين عادت مدتي زمان لازم دارد.
